Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου επιδιώκεται η δημιουργία των κανονιστικών προϋποθέσεων και της θεσμικής υποδοχής για την επικοινωνία και συναλλαγή των πολιτών και των επιχειρήσεων με τους φορείς του δημόσιου τομέα με χρήση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών.
Με το πλαίσιο αυτό επιδιώκεται πιο συγκεκριμένα
α. Η ευχερέστερη άσκηση των δικαιωμάτων και εκπλήρωση των υποχρεώσεων των φυσικών προσώπων αλλά και των ΝΠΙΔ έναντι των Φορέων του Δημόσιου Τομέα.
β. Η άρση κανονιστικών εμποδίων για την ταχεία και αποτελεσματική πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες και πληροφόρηση.
γ. Η εμπέδωση της εμπιστοσύνης και της διαφάνειας με την επέκταση των ηλεκτρονικών εφαρμογών .
Η αναγκαιότητα για την προώθηση της συγκεκριµένης ρύθµισης προκύπτει από το περιορισµένο ποσοστό των βασικών δηµοσίων υπηρεσιών οι οποίες παρέχονται πλήρως ηλεκτρονικά από την δηµόσια διοίκηση , την περιορισµένη εισαγωγή των εφαρµογών της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στην δηµόσια διοίκηση και ιδιαίτερα σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, καθώς και την διαρκώς αυξανόµενη ζήτηση από την πλευρά των πολιτών και ιδιαίτερα των επιχειρήσεων για ηλεκτρονική παροχή των δηµοσίων υπηρεσιών.
Κρίνουμε ότι το κανονιστικό αυτό πλαίσιο θα επιταχύνει και θα επεκτείνει τη χρήση ΤΠΕ τόσο στο πλαίσιο των φορέων του δημόσιου τομέα, βελτιώνοντας, εκλογικεύοντας, οργανώνοντας καλύτερα τη λειτουργία τους όσο και από την πλευρά των πολιτών και των επιχειρήσεων. Κρίσιμη παράμετρος των νομοθετικών προτάσεών μας είναι η μείωση των διοικητικών επιβαρύνσεων πολιτών και επιχειρήσεων.
Αυτό το νομοσχέδιο –πλαίσιο αποτελεί εξάλλου εκπλήρωση των υποχρεώσεων που απορρέουν από μία πραγματικά πρωτοποριακή ρύθμιση που είχαμε περιλάβει στη συνταγματική αναθεώρηση του 2001, δηλ. τη συνταγματική επιταγή του άρθρου 5 Α που όχι μόνο κατοχυρώνει το δικαίωμα της πληροφόρησης αλλά και την υποχρέωση του Κράτους να διευκολύνει την πρόσβαση στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους, τηρουμένων πάντοτε των εγγυήσεων των άρθρων 9 (προστασία ιδιωτικού βίου), 9Α (προστασία προσωπικών δεδομένων) και 19 (προστασία ελευθερίας επικοινωνίας).
Το προτεινόμενο νομοσχέδιο προβλέπει και ρυθμίζει , επίσης, την ηλεκτρονική επικοινωνία μεταξύ των φορέων. Η προαγωγή της ηλεκτρονικής επικοινωνίας, ανταλλαγής εγγράφων αποσκοπεί στη μείωση του λειτουργικού κόστους των φορέων του δημόσιου τομέα (διακίνηση έγχαρτων εγγράφων, κόστος αναπαραγωγής εγγράφων κ.λπ.). Η άμεση ηλεκτρονική επικοινωνία μεταξύ των χειριστών μιας διοικητικής διαδικασίας μειώνει επίσης το απαιτούμενο χρόνο για την ολοκλήρωση της διαδικασίας, απελευθερώνοντας κατ’ αυτό τον τρόπο πόρους για τη δημόσια διοίκηση.
Ειδικότερα επισημαίνονται οι ακόλουθες παρεμβάσεις
- Εισάγεται ως γενικός κανόνας η σύνταξη και τήρηση εγγράφων κάθε είδους καθώς και η διακίνηση, διαβίβαση, κοινοποίηση και ανακοίνωση αυτών μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα ή μεταξύ αυτών και των φυσικών προσώπων και ΝΠΙΔ και η έκδοση διοικητικών πράξεων με χρήση ΤΠΕ με παράλληλη κατοχύρωση των προϋποθέσεων για τη νομική και αποδεικτική ισχύ των ηλεκτρονικών εγγράφων που εκδίδουν και διακινούν οι φορείς του δημόσιου τομέα (ηλεκτρονική διοικητική πράξη)
-
- Ρύθμιση της αποδεικτικής ισχύος/αποδοχής των ηλεκτρονικών αντιγράφων (ηλεκτρονικών/εγχάρτων εγγράφων) και ιδίως η απαλλαγή από την κλασική διαδικασία επικύρωσης εφόσον τα έγγραφα τηρούνται ήδη από φορέα του δημόσιου τομέα και μπορεί να επιβεβαιωθεί η ισχύς και η ακρίβειά τους (μείωση βαρών-γραφειοκρατίας – ελάφρυνση για πολίτες και επιχειρήσεις) .
-
- Εισαγωγή της ηλεκτρονικής επικοινωνίας και διακίνησης εγγράφων μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα ως κανόνα – υπό την επιφύλαξη της προηγμένης ηλεκτρονικής υπογραφής.
-
- Γενίκευση και καθιέρωση της δυνατότητας ηλεκτρονικής επικοινωνίας και ηλεκτρονικών συναλλαγών, περιλαμβανομένων των ηλεκτρονικών οικονομικών συναλλαγών/πληρωμών με φορείς του δημόσιου τομέα υπό την επιφύλαξη της αυθεντικοποίησης, Με την επιφύλαξη ειδικών ρυθμίσεων, φυσικά πρόσωπα και ΝΠΙΔ μπορούν να υποβάλλουν με ηλεκτρονικό τρόπο αιτήσεις, δηλώσεις, βεβαιώσεις, δικαιολογητικά καθώς και προσφορές για συμμετοχή σε δημόσιους διαγωνισμούς εφόσον πληρούνται οι κατά περίπτωση οριζόμενες προϋποθέσεις που αφορούν την παροχή των διαπιστευτηρίων και εν γένει της ταυτοποίησης και αυθεντικοποίησης και της πολιτικής ασφάλειας .
-
- Συμπληρωματικά εισάγεται η ρύθμιση ότι εφόσον τα έγγραφα αυτά τηρούνται ήδη σε ηλεκτρονικό αρχείο ή με οποιοδήποτε τρόπο σε φορέα του δημόσιου τομέα, ο φορέας του δημόσιου τομέα στον οποίο απευθύνονται οι αιτήσεις, δηλώσεις, βεβαίωσεις κ.α αναζητά αυτεπαγγέλτως τα έγγραφα αυτά. Ο φορέας του δημόσιου τομέα που διαθέτει τα έγγραφα αυτά οφείλει σε κάθε περίπτωση να επιβεβαιώνει την ακρίβεια και επικαιροποίησή τους. Το φυσικό πρόσωπο ή ΝΠΙΔ που επικοινωνεί ή συναλλάσσεται με φορέα του δημόσιου τομέα μπορεί να αιτηθεί την αναζήτηση των εγγράφων αυτών βεβαιώνοντας (με υπεύθυνη δήλωση) την ακρίβεια των αναγραφόμενων ή/και βεβαιούμενων σε αυτά στοιχείων/δεδομένων. Εσάγεται δηλ. ως κανόνας η αυτεπάγγελτη ή κατ΄αίτηση αναζήτηση εγγράφων που τηρούνται σε οποιοδήποτε φορέα του δημόσιου τομέα προκειμένου να μειωθούν οι επιβαρύνσεις και η ταλαιπωρία πολιτών και επιχειρήσεων.
- Οι ρυθμίσεις σχετικά με το ηλεκτρονικό πρωτόκολλο ενισχύονται προς την κατεύθυνση της αυτοματοποιημένης έκδοσης αριθμού πρωτοκόλλου αλλά και της πρόβλεψης της δυνατότητας των πολιτών ή ΝΠΙΔ να ενημερώνονται ηλεκτρονικά τόσο για την πρωτοκόλληση όσο και ιδίως για την πορεία της υπόθεσης που τους αφορά (ταχύτητα, αυτοματοποίηση διεκπεραίωσης, διαφάνεια, καλύτερη εξυπηρέτηση)
- Ρητή διατύπωση της υποχρέωσης των φορέων του δημόσιου τομέα να φροντίζουν για την ασφάλεια και την αυθεντικότητα των δεδομένων και των ηλεκτρονικών εγγράφων και αρχείων που παράγουν, καταχωρίζουν, τηρούν ή με οποιοδήποτε τρόπο διαχειρίζονται και των υπηρεσιών που παρέχουν κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων που έχουν ανατεθεί σε αυτούς (λογοδοσία και ευθύνη)
- Εισαγωγή δικαιώματος ηλεκτρονικής επικοινωνίας και δικαίωμα επιλογής τρόπου επικοινωνίας και συναλλαγής για τα φυσικά πρόσωπα. Σκοπός μας είναι να εγκαθιδρύσουμε ευχέρειες και ευκαιρίες χρήσης υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, να ενισχύσουμε και σταδιακά να επιβάλλουμε τη χρήση στον δημόσιο τομέα, να ενθαρρύνουμε αλλά όχι να επιβάλλουμε τη χρήση ΤΠΕ από πολίτες. Για το δημόσιο είναι υποχρέωση, για τον πολίτη είναι δικαίωμα.
-
-
- Ενίσχυση και διεύρυνση του δικαιώματος πρόσβασης στα δημόσια έγγραφα και τις πληροφορίες του δημόσιου τομέα μέσω της δημιουργίας προϋποθέσεων για πρόσβαση με ηλεκτρονικό τρόπο
-
- Διεύρυνση των πληροφοριακών υποχρεώσεων του δημόσιου τομέα με παράλληλη υποχρέωση να διαθέτουν την πληροφόρηση σε επεξεργάσιμη, με αυτοματοποιημένα μέσα, μορφή και ενίσχυση του δικαιώματος περαιτέρω χρήσης των πληροφοριών με άδειες ελεύθερης χρήσης. Ταυτόχρονα εισάγεται υποχρέωση ευρετηρίασης και παροχής υπηρεσιών αναζήτησης.
- Εισαγωγή της επιταγής για προστασία της ιδιωτικότητας καιά τη φάση του σχεδιασμού πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών (privacy by design) και της αξιολόγησης των επιπτώσεων της εισαγωγής πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών ΗΔ (privacy impact assessment)/ προστασία πληροφοριακής ιδιωτικότητας
-
Πρόκειται για έναν νόμο –πλαίσιο. Οι ρυθμίσεις δεν είναι εξαντλητικές. Εισάγουν αρχές, δίνουν κατευθύνσεις, δημιουργούν τις αναγκαίες προϋποθέσεις αλλά δεν ρυθμίζουν την τελευταία λεπτομέρεια, τόσο για να υπάρχει η αναγκαία προσαρμογή στα ιδιαίτερα οργανωτικά περιβάλλοντα και διαδικασίες όσο και για να επιτευχθεί η αναγκαία τεχνολογική ουδετερότητα. Για τον λόγο αυτό περιέχει εξουσιοδοτήσεις για εξειδικευμένη ρύθμιση διαφόρων πεδίων.
Βασική επιλογή του σχεδίου νόμου είναι η αρχή της τεχνολογικής ουδετερότητας. Η διατύπωση τόσο ως προς τους ορισμούς όσο και στις επιμέρους ρυθμίσεις δεν περιλαμβάνει τεχνικές λεπτομέρειες, ώστε να επιτρέπει εναλλακτικές επιλογές αλλά και να μην τίθεται θέμα εφαρμοσιμότητας όταν αλλάζει το τεχνολογικό υπόστρωμα, καθώς η ραγδαία αλλαγή των τεχνολογικών όρων, προϋποθέσεων και προϊόντων είναι εγγενές στοιχείο της ψηφιακής εποχής.
Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου δεν τροποποιούνται οι βασικές ρυθμίσεις τόσο του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και των λοιπών νομοθετικών και κανονιστικών ρυθμίσεων που αφορούν τη διεκπεραίωση ειδικών διοικητικών διαδικασιών. Επιδιώκεται η εφαρμογή και προσαρμογή των διαδικασιών, στην παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης με χρήση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών και στην αντίστοιχη διαδικασία εντός των φορέων του δημόσιου τομέα. Κατά τη διατύπωση των ρυθμίσεων του προσχεδίου ελήφθησαν υπόψη ισχύουσες ρυθμίσεις που αφορούν την παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Το παρόν σχέδιο νόμου συγκροτεί ωστόσο όπως προαναφέρθηκε μία συνολική και συγκροτημένη ρύθμιση της ηλεκτρονικής επικοινωνίας και συναλλαγής με τους φορείς του δημόσιου τομέα.